tip 4+5: Nhạc, sách, và các sản phẩm "mang tính giáo dục"

Ở post trước, chúng ta đã bàn đến việc bạn hoàn toàn có thể giúp trẻ học tiếng, cho dù trình độ của bạn đang ở đâu. Tuy nhiên, các ông bố bà mẹ có vốn tiếng Anh ít nên cho trẻ được tiếp xúc với những người khác biết nói tiếng Anh nữa, hoặc tận dụng các nguồn như ca nhạc, và các sản phẩm học tiếng (tuy nhiên hãy chọn lựa cẩn thận). Thật ra, cha mẹ nào cũng có thể sử dụng các cách này để giúp cho con trẻ hứng thú hơn với việc học ngoại ngữ.

tip #4: Hãy cho con nghe nhạc.

Tip này có lẽ không cần được đưa ra thì mọi người ai cũng đều biết. Ai cũng thích nghe một giai điệu nào đó lôi cuốn họ, cho dù là trẻ em hay người lớn, và qua âm nhạc, chúng ta có thể vừa giải trí vừa học tiếng một cách nhẹ nhàng. Bạn hãy lên youtube và đánh từ khóa "super simple songs", "simple songs", hoặc "children's songs" và sẽ có vô vàn chọn lựa cho bạn và con bạn.

Con mình lúc bé nghe bài nào cũng thích, nhưng lớn hơn như bây giờ (19 tháng) thì bắt đầu lựa chọn, và trở nên "khó tính", chỉ thích một số bài hát cụ thể. Hoặc bạn có thể cho trẻ nghe cả nhạc người lớn, chẳng sao cả (miễn là đừng mang tính "người lớn" quá, theo mình nghĩ là như vậy).

Các bài hát simple songs được thiết kể dành cho trẻ em đang học nói, nên giai điệu rất đơn giản, và từ ngữ cũng đơn giản, nhiều bài chủ yếu để bé học đếm hoặc tên các con vật. Nhiều bài dạy bé tên các bộ phận trên cơ thể, ví dụ như "head, shoulders, knees and toes", và có hình các em bé vừa hát vừa nhảy, hát đến đâu lại chỉ vào bộ phận đang được nêu tên. Bạn có thể nhảy cùng con và giúp bé chỉ vào đúng chỗ.

Trước khi đi ngủ (hoặc thậm chí trong ngày lúc nào hứng), mình thường hát cho con vài bài, vừa hát 2 mẹ con vừa làm một số động tác (Tất nhiên là nhờ có hình ảnh video và xem nhiều rồi, nên bé đã quen với bài hát). Ví dụ như bài "ten in the bed" là về 10 chú gấu nằm trên giường, và cứ hát đến đoạn "roll over" thì một chú lại rơi tọt xuống đất đến khi nào chỉ còn một chú. Mình hát "roll over" thì mình lại lăn bé, bé rất thích thú, mà mẹ thấy cũng buồn cười. Cả mẹ cả con đều tranh thủ thêm chút thời gian vui vẻ cùng nhau. Giờ mỗi lần mình hát "Twinkle twinkle little star"là bé hát theo, thậm chí có lúc còn tự hát một mình.

Cho dù trẻ chưa hiểu hết ý nghĩa các bài hát hoặc từng từ một, quan trọng nhất là bé học nghe, học cách phát âm và làm quen với tiếng Anh. Dần dần xem video quen và nghe nhiều, bé sẽ hiểu. Tuy nhiên, các cha mẹ phải lưu ý rằng bạn phải ngồi cùng con, hát với con, và chỉ trỏ thêm cho con về những gì con nhìn thấy (ví dụ: trên hình có con voi và cái đồng hồ, bạn có thể nói: "It's an elephant! And this is a clock. The elephant is big, you see?" cộng thêm các thứ bạn có thể "ba hoa" về hai thứ đó). Mặc kệ cho trẻ ngồi một mình xem video ca nhạc trong khi bạn bận bịu làm việc khác sẽ không giúp ích gì được cho việc học tiếng. Trẻ ở giai đoạn này quá nhỏ để có thể tự hiểu những gì đang diễn ra trên màn hình. 

Vậy chìa khóa dẫn đến thành công qua cách này là: dùng bài hát đơn giản có video, hát cùng con, và chỉ vào những gì con thấy trên video và nói về chúng hay giải thích thêm (bằng tiếng Anh nhé), khi nào bé đã quen (sau rất nhiều lần được nghe) thì cha mẹ có thể hát "chay" và "tự biên tự diễn" hay "ngẫu hứng" các động tác đi kèm để khuyến khích bé hát theo. Để bé có thể học được nhiều nhất qua cách này, bạn phải nhớ HÃY LẶP ĐI LẶP LẠI nhiều lần. Tất nhiên nếu bé chán quá, đòi đổi thì khi đó hẵng thôi nhé.

Gợi ý các bài hát (bé Bư thích):

- twinkle twinkle little star.

- ten in the bed.

- if you're happy and you know it.

- Bingo.

- Santa, where are you?

- jingle bells.

- eensy weensy spider.

- animals on the farm.

- walking in the jungle.

- sweet dreams.

- little snowflake.

- hickory dickory dock.

- old Mcdonald had a farm.

- skeleton dance.

- spooky spooky.

- và rất nhiều bài khác trên youtube. 

Bạn chỉ cần xem mẫu một bài là sẽ hiểu dạng bài hát mình đang tìm trên youtube. Có nhiều bài hát dành cho lứa tuổi lớn hơn, nếu bạn có click nhầm vào thì con bạn cũng không hứng thú nếu bé đang ở độ tuổi của bạn Bư.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu và ngôn ngữ học có khuyến cáo không nên cho trẻ dưới 2 tuổi xem TV hay bất kể thể loại màn hình nào (chúng ta sẽ nói thêm ở các post sau hoặc bạn có thể tự google tra nếu có thắc mắc). Vậy nên,  bạn hãy cố gắng hạn chế thời gian xem hàng ngày của trẻ.

tip #5: Nên lựa chọn kĩ các sản phẩm học tiếng được quảng cáo là giúp trẻ học tiếng hiệu quả. Tốt nhất là bạn vẫn nên mua sách và đọc cho con nghe.

Đã nói như ở trên, nếu con bạn dưới 2 tuổi thì bạn chưa cần mua các phần mềm máy tính học tiếng cho con.

Rất nhiều sản phẩm được quảng cáo là giúp trẻ em học tiếng hiệu quả không được thiết kế dựa trên bất kì một nghiên cứu nào. Không thể kết luận được tất cả đều không có tác dụng gì, nhưng bạn không nên bỏ ra quá nhiều tiền đầu tư vào các sản phẩm như vậy cho con. Các sản phẩm này thường là các phần mềm máy tính bao gồm cả các DVD hoạt hình hoặc thậm chí có cả một dạng máy giống như Ipad được thiết kế cho trẻ em (ví dụ như Leapfrog Leappad hiện đang được bán ở Việt Nam. Con mình được tặng một cái nhưng chưa đến tuổi biết dùng, nên mình chưa dùng và chưa tìm hiểu xem thực sự có tác dụng đến đâu. Tuy nhiên, những đồ chơi-học như vậy khá đắt đỏ: bỏ tiền mua leappad cũng phải trên 1 triệu hoặc hơn, sau đó phải bỏ tiền mua từng game - mỗi cái tầm $10 - Leappad có nhiều phiên bản, nhưng cái của mình là như vậy).

Các sản phẩm này được thiết kế rất đẹp mắt, và quảng cáo là có rất nhiều tính năng, nhiều tác dụng và nhiều khi lại bắt mắt người mua hơn là người dùng. Vì dù sao cũng phải đánh vào tâm lý người bỏ tiền, chứ trong trường hợp này, người dùng bé quá, đâu có biết gì đâu mà đòi hỏi!

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một ít trong các sản phẩm trên có tác dụng, nhưng chỉ có tác dụng khi bố mẹ ngồi cùng trẻ và nói chuyện với trẻ về những gì hiện ra trên màn hình. Nếu không, trẻ cũng chỉ học và tập luyện ấn nút là chính, trong khi khả năng ngôn ngữ không khá lên được là bao nhiêu. Vì vậy, trước khi mua, bạn nên tìm hiểu và lựa chọn cẩn thận.

Sản phẩm tốt nhất cuối cùng vẫn là các sản phẩm truyền thống: sách. Kết quả các nghiên cứu cho thấy càng đọc cho con nghe và giải thích thêm cho con trong khi đọc sách là tốt nhất cho sự phát triển ngôn ngữ trẻ, cho dù là tiếng mẹ đẻ hay ngoại ngữ. Bởi vì đọc sách cho con mang tính tương tác ngôn ngữ cao nhất. Giống như nói chuyện với con là cách dạy tiếng tốt nhất, đọc sách cho con là cách giúp con phát triển thêm khả năng ngôn ngữ hiệu quả nhất.

Hiện nay các nhà sách Việt Nam có bán các quyển sách dành cho trẻ con bé mua bản quyền của Tây, bìa cứng đảm bảo không bị bé xé nát, tranh vẽ đẹp, có cả những phần trong sách trẻ có thể mở ra mở vào. Mình thấy Nguyễn Xí hay bán cả những tập rất nhiều các hình đồ vật, con vật, kèm cả tiếng Việt tiếng Anh. Theo mình, cái đó mua cũng được, nhưng nó chỉ giúp bé học từ thôi, vậy nên không thể hiệu quả như truyện có câu cú đầy đủ và có các sự kiên liên kết với nhau - đó mới là cái sẽ khiến trẻ hiểu ý nghĩa thật sự của ngôn ngữ. Bạn nào có điều kiện có thể mua sách trên Amazon ship về đây, vô vàn sách secondhand rẻ, đẹp, mới nguyên (không thiếu quyển chỉ có 1 cent - $1 tiền sách và $3.99 ship trong Mỹ). Tuy nhiên, Amazon thường không ship thẳng về VN (chắc do ăn cắp thẻ tín dụng quá nhiều), nên nếu chọn cách này, bạn sẽ phải nhờ ai đó bên kia chuyển về).

Cũng giống như các bài hát, bạn hãy đọc sách cho trẻ lặp đi lặp lại thật nhiều lần. Trẻ ở độ tuổi này bắt đầu quan tâm đến sách có nhiều hình ảnh, và cũng rất thích xem đi xem lại những quyển quen thuộc.

Chúng ta sẽ có thêm các gợi ý khác ở các post tiếp theo! 

Happy singing and reading!